CEO’s Dergisinde Acar Baltaş

Şans Başarınızı Ne Kadar Etkiler?

Son zamanlarda ilgimi çeken bir konu şans, talih ve kaderin tanımı ve bunun insan hayatındaki yeri. Özellikle futbola yakın olduğum zamanlarda bu kavramların çok fazla kullanıldığına ve gerçek anlamlarını aşan yüklemeler yapıldığına tanık oldum. Bu konuyu seminer gruplarına getirdiğimde de katılımcılar arasında farklı görüşler olduğunu ve konunun heyecan yarattığını gördüm. Bu nedenle bu yazının okuyucuların da ilgisini çekeceğini düşünüyorum.

Kültürümüzde şans

Geleneksel Türk kültüründe yetişenler çok kere kendi başlarına gelen olumsuz olayları “şanssızlık”, başkalarının elde ettikleri başarıları ise “şans” olarak yorumlama eğilimindedir. Sınavdan kötü not alan öğrenci, oynadığı maçı kaybeden oyuncu, terfi etme fırsatını kaçıran çalışan kendisini “şanssız” olarak görür. Bu şanssızlığın nedeni de, büyük çoğunlukla öğretmen, hakem ve değerini anlamayan bir yöneticiye rastlamış olmaktır. Bu yorumlar bir ölçüde doğrudur. Gerçekten de her türlü başarının arkasında şansın mutlaka payı vardır, ancak gözlemlerime göre hiçbir başarıyı şans açıklamaz. Benzer şekilde, her türlü başarısızlığın arkasında şanssızlığın rolü vardır. Ancak hiçbir başarısızlığı şanssızlık açıklamaz. Şans eseri maç kazanılır, ancak şampiyon olunmaz; şans eseri bir sınavdan iyi not alınabilir, ancak sınıf geçilmez.

Şans ve talih

Şans bütünüyle irademizin dışında gelişen bir olaydır. Şansa doğrudan müdahalemiz söz konusu değildir. Her yazı-tura atıldığında şans % 50’dir. İnsan şansa müdahale edemez ancak talihini kendi yaratır. Talihli kişilerin başına şans kuşu daha fazla konar. Örneğin, hayatlarında önemli rol oynayan insanlara daha sık tesadüf ederler. Buna karşılık talihsiz kişiler için, bunun tam tersine, şansın söz konusu olduğu durumlarda kader ağlarını onlara karşı örer. Kendi hataları olmayan kazalara uğrarlar, aşk hayatlarında, kariyer gelişimlerinde olmayacak şanssızlıklar onları bulur.

Şimdi isterseniz kendi kendinize aşağıdaki Yaşam Doyum Ölçeğini doldurarak bir değerlendirme yapın. Bu değerlendirmeyi, 1 ile 7 arasında puan vererek yapacaksınız: 1 “Hiç memnun değilim”, 7 “Bütünüyle memnunum” anlamına geliyor.

• Genel olarak hayatım
• Aile hayatım
• Kişisel hayatım
• Ekonomik durumum
• Sağlığım
• Mesleğim

6-26 puan arası düşük yaşam doyumu
27-32 puan arası orta düzeyde yaşam doyumu
33-42 puan arası yüksek doyum ve yaşam kalitesi

Yapılan araştırmalar hayattan alınan doyumun, zaman içinde oldukça sabit bir çizgi izlediğini, mutluluk ve yaşam kalitesi ile çok yakından ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Wiseman’ın yaptığı araştırmada, kendilerini talihli sayanların, yukarıdaki 6 kriterde de yüksek puan aldığı bulunmuştur. Talihli insanlar hayatlarından memnun ve mutlu kimselerdir. Bu noktada akla şöyle bir soru gelmektedir Acaba bu insanlar hayatlarından memnun oldukları için mi talihlidirler, yoksa talihli oldukları için mi hayatlarından memnundurlar?

İngiltere’de yapılan bir araştırmada ise, kendilerini talihli ve talihsiz olarak değerlendiren insanlara loto oynatılmış ve talihli grubun en çok seçtiği numaralara isabetin sıfır olduğu görülmüştür. Yine aynı araştırma sonucunda talihli ve talihsiz grubun zeka testlerinde fark bulunamamıştır. Acaba gerçekten halk arasında çoğunlukla inanıldığı gibi talih, doğaüstü güçlerle, bizim bütünüyle dışımızda mı meydana gelmektedir? Talih bazen yanımızda olur, bazen de karşımızda.

Günlük hayatta şans

Geçen yüzyıldan kalma futbol alimlerimizden, televizyonda bir başarısızlığı açıklarken ve yenilgiyi şanssızlığa bağlarken, “Top da sevecek” veya “Topun da canı var” gibi sözler duyuyoruz.

Piyango ve loto gibi tesadüfi olaylarda gerçekten şans rol oynar. Ancak hayat bir piyango değildir. Ancak genetik piyangodan bahtımıza çıkan kaderimizdir. Bunu kullanma biçimimiz de sonucu etkiler. Buna karşılık farkında olarak veya olmayarak aldığımız tavırlar, tutum ve davranışlarımız, talihli olmakla olmamak arasındaki farkı yaratır. Örneğin, başarısızlık karşısında direnip sebat etmek veya vazgeçmek; insanlara verdiğimiz tepkinin, onların bize verdikleri karşılığı belirlemesi gibi birçok faktör, birbirine benzer gibi gözüken birçok durumda, insanların neden farklı sonuçlar elde ettiğini açıklar.

Talihinizi kendiniz yaratın

Halk arasında çok yaygın olarak kullanılan bir şans tanımı vardır: “Doğru zamanda doğru yerde durmak”. Bilimsel olmayan bu tanım da, doğru zihin haritalarını ve doğru tutumu işaret eder. Aşağıda R.Wiseman’ın talih konusunda yaptığı araştırmadan elde ettiği sonuçlardan yola çıkarak önerilerini ve oluşturduğu talihli insan profili bulacaksınız.

• Şansla ilgili fırsatları artırın
Talihli kişiler hayatlarındaki şans fırsatlarını yaratır, onlara dikkat eder ve onlara doğru hareket eder.
• Talihli insanlar kuvvetli bir ilişki ağı kurar ve bunu sürdürür.
• Talihli insanlar hayata karşı sakin bir tutum içindedir.
• Talihli kişiler yeni yaşantılara açıktır.

• İçinizden gelen sese kulak verin
• Talihli kişiler içlerinden gelen sesi ve iyi duyguları dinleyerek başarılı seçimler yaparlar.
• Talihli insanlar önsezilerini artıracak adımlar atarlar.

• Olumlu beklentiler içinde olun
Talihli kişilerin gelecekle ilgili beklentileri hayal ve ideallerinin gerçekleşmesine yardım eder.
• Talihli insanlar talihlerinin gelecekte de devam edeceğine inanırlar.
• Talihli insanlar, başarı şansı düşük de olsa amaçlarına ulaşmak için gayret eder ve başarısızlık durumunda da mücadeleye devam ederler.
• Talihli insanlar başkalarıyla girdikleri etkileşimin de talihli ve başarılı olacağına inanırlar.

• Kötü talihi iyi ye çevirin
Talihli kişiler kötü talihi iyi bir fırsata çevirebilirler.
• Talihli insanlar kötü talihin olumlu tarafını görürler.
• Talihli insanlar hayatlarında ki her hangi olumsuz bir durumunu, uzun dönemde olumlu bir şeye hizmet edeceğine inanırlar.
• Talihli insanlar kötü durumdan şikayet etmezler.
• Talihli insanlar gelecekte daha kötü durumlarla karşılaşmamak için yapıcı adımlar atarlar.

Sonuç

Talihli insanların talihlerinin sebebi kendileridir. Hayat karşısında kendilerini yeterince güçlü hissetmeyen insanlar, başarı ve başarısızlıklarını doğaüstü güçlere ve şansa bağlama eğilimindedirler. Bu tutum insanların “kurban rolü”nü benimsemelerine yol açar. Bu tutumun olumlu tarafı, kişinin sorumluluktan kurtulması; olumsuz tarafı ise gerçek sorunlarını çözememesidir. Bir sorunu algılama biçimi çözüm stratejisini de beraberinde getirir. Gerçek sorunları çözmek için başarısızlıkları şanssızlığa bağlamak yerine, acı verse de, sorumluluk almak ve sorunların üzerine gitmek daha akılcı bir tutumdur. .

Yazımı somut bir öneriyle bitirmek istiyorum: Benim yaşam deneyimim, talihli insanların çevresindekilere de talih getirdiklerini göstermiştir. Bu nedenle talihli insanlara yakın olun ve birlikte zaman geçirin. Böylece yaşam kaliteniz yükselecek ve hayattan aldığınız doyum duygunuz artacaktır. Bu yazının okuyucularımıza talihlerini artırmak konusunda ışık tutmasını dilerim.